Czy jest możliwe ?
Regulacje Kodeks karnego przewidują możliwość orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Taki środek karny może zostać orzeczony w przypadku skazania osoby za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Orzeczony zakaz prowadzenia pojazdu powoduje wiele negatywnych skutków w szczególności w funkcjonowaniu w życiu codziennym dla skazanego. Niemniej jednak regulacje prawa karnego umożliwiają osobie, wobec której został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów złożenia odpowiednich wniosków, które doprowadzą do skrócenia okresu stosowania tego środka karnego bądź jego zmiany.
Charakterystyka zakazu prowadzenia pojazdów
Kodeks karny przewiduje dwa tryby orzekania przez Sąd środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Pierwszy z nich to tryb fakultatywny. Sąd będzie mógł, ale nie będzie musiał orzec o zakazie prowadzenia pojazdów, w przypadku skazania osoby za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Natomiast Sąd obligatoryjnie orzeknie zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju, w przypadku popełnienia określonych przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, które wymagają dodatkowego potępienia jak np. prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu bądź środków odurzających.
Sąd orzeka środek w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na okres od roku do 15 lat. Niemnie jednak w niektórych przypadkach (np. gdy kierowca w stanie nietrzeźwości spowodował śmiertelny wypadek) Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów dożywotnio.
Skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów
Możliwością skrócenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, jest skorzystanie z instytucji regulowanej przez art. 84 Kodeksu karnego tzw. warunkowego zwolnienie z wykonania środka karnego.
Skazany może złożyć odpowiedni wniosek, w którym to wniesie o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów. Aby mógł to zrobić musi spełnić określone warunki ustawowe.
Przede wszystkim skazany może żądać skrócenia zakazu prowadzenia pojazdów po upływie połowy okresu na który go orzeczono, przy czym musi być w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok (musi być faktycznie egzekwowany). Jeżeli środek karny został orzeczony dożywotnio, Sąd może zwolnić skazane po przynajmniej 15 lat stosowania środka karnego. Okresy te biegną od momentu uprawomocnienia się orzeczenia, lecz nie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności.
Ponadto warunkiem zastosowania wobec skazanego art. 84 Kodeksu karnego jest przestrzeganie przez niego porządku prawnego w czasie obowiązywania środka karnego. Pojęcie przestrzegania porządku prawnego należy rozumieć jako stosowanie się do obowiązujących regulacji prawnych, w szczególności w zakresie prawa karnego oraz prawa wykroczeń.
Warto wskazać również, że możliwości warunkowego zwolnienia z wykonania środków karnych nie mogą skorzystać skazani, za niektóre przestępstwa (np. gdy skazany spowodował wypadek pod wpływem alkoholu bądź środków odurzających).
Zamiana środka karnego
Co do zasady skazani za jazdę pod wpływem alkoholu nie mogą skorzystać z warunkowego zwolnienia z wykonania kary. Niemniej jednak takie osoby mają możliwość skorzystania z instytucji regulowanej przez art. 182a Kodeksu karnego wykonawczego, a więc zamiany środka karnego na zakaz prowadzenia wyłącznie pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.
Zatem po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku przez Sąd, skazany będzie miał możliwość prowadzenia pojazdów, które zostaną wyposażone w blokadę alkoholową. Jest to specjalne urządzenie, które uniemożliwia uruchomienie silnika pojazdu, w przypadku gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0.1 mg alkoholu w 1 dm3.
Aby skazany mógł skorzystać z takiej możliwości musi spełnić odpowiednie warunki stawiane przez regulacja prawne. Niezbędnym warunkiem skorzystania z art. 182a Kodeksu karnego jest wykonie wobec skazanego zakazu prowadzenia pojazdów co najmniej przez połowę orzeczonego wymiaru, a w przypadku niektórych przestępstw (np. spowodowania śmiertelnego wypadku w stanie nietrzeźwości) przez okres co najmniej 10 lat.
Ponadto skazany musi przejść pozytywną prognozę kryminologiczną. Oznacza to, że Sąd będzie musiał zbadać, czy postawa, właściwości, warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w czasie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadząc pojazd nie będzie zagrażał bezpieczeństwu komunikacyjnego.
Po spełnieniu wyżej wskazanych przesłanek Sąd może, ale nie musi orzec o dalszym wykonywaniu zakazu prowadzenia pojazdu jedynie odnoście do pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.