Skrócenie wykonania środka karnego

Czy jest możliwe?

Środki karne w przeciwieństwie do kar mają za zadanie spełniać przede wszystkim funkcję prewencyjną i wychowawczą, nie zaś represyjną. Art. 39 Kodeksu karnego zawiera katalog środków karnych, do których należą m. in. pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania określonego stanowiska, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych czy podanie wyroku do publicznej wiadomości. Niemniej jednak katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W różnych ustawach bowiem możemy znaleźć inne środki karne niż te wymienione w Kodeksie karnym. Dla skazanych jednak najistotniejszym pytaniami są na jaki okres czasu można orzec środki karne normowane przez Kodeks karny i czy jest możliwe ich skrócenie? Niniejszy artykuł odpowie na zadane pytania.

Granice czasowe

Czasokres orzekania środków karnych normowany jest przez art. 43 Kodeksu karnego, który przewiduje trzy rodzaje granic czasowych:

1. Na okres od roku do 10 lat orzeka się:
   1. pozbawienie praw publicznych,
   2. zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych,
   3. nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.
2. Na okres od roku do 15 lat orzeka się:
   1. zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
   2. zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi,
   3. zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu lub pracy w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego, a także w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10% akcji lub udziałów,
   4. zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,
   5. zakaz prowadzenia pojazdów.
3. na okres od 2 do 6 lat orzeka się zakaz wstępu na imprezę masową.

Ponadto niektóre środki karne można orzec dożywotnio (np. zakaz prowadzenia pojazd).

Skrócenie wykonywania środka karnego

Instytucja skrócenia wykonywania środka karnego jest instytucją analogiczną do skrócenia kary ograniczenia wolności. Ma charakter nagrody za zachowanie sprawcy w przeszłości i jest uzależnione od prognozy zachowania się sprawcy w przyszłości. Instytucja ta dotyczy zarówno środka karnego orzeczonego samoistnie jak i środka karnego orzeczonego obok kary.

Aby możliwym było zastosowanie tej instytucji jest spełnienie trzech warunków ustawowych, czyli:

1. Środek karny był wykonywany co najmniej przez 1 rok. A więc niemożliwym jest skrócenie wykonywania środka karnego poniżej 1 roku.
2. Upłynęła połowa okresu na który orzeczono środek.
3. Skazany przestrzegał porządku prawne, przez co należy rozumieć respektowanie zakazów i nakazów prawa karnego, administracyjnego ale również obowiązków cywilnoprawnych i pracowniczych.

Ponadto Kodeks karny przewiduje możliwość skrócenia wykonywania niektórych środków karnych orzeczonych dożywotnio (m. in. zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych czy zajmowania określonych stanowisk), po spełnieniu następujących warunków:

1. Środek karny był wykonywany co najmniej przez 15 lat.
2. Skazany przestrzegał porządku prawnego.
3. Nie zachodzi obawa, że skazany popełni ponownie przestępstwo podobne.