Podstawowe informacje
Regulamin pracy jest źródłem prawa wewnątrzzakładowego, regulującym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, organizację i porządek w procesie pracy. Przedsiębiorstwa tworzą takie regulaminy nie tylko żeby poprawić organizację pracy w danym zakładzie, lecz również w celu ochrony każdej ze stron stosunku pracy. Istotnym jest, iż podstawa tworzenia regulaminów pracy znajduje się w ustawie – Kodeksie pracy, który reguluje kiedy należy wprowadzić regulamin pracy, tryb jego ustalenia oraz treść regulaminu pracy.
Obowiązek tworzenia regulaminów pracy i tryb jego ustalana
Kodeks pracy wyróżni 3 sytuację dotyczące obowiązku wprowadzenia regulaminu pracy przez pracodawcę.
Po pierwsze regulacje ustawowe nakładają obowiązek wprowadzenia regulaminu pracy w przypadku, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 50 pracowników, chyba że w zakresie przewidzianym w regulaminie pracy obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy. Po drugie, pracodawca który zatrudnia mniej niż 50 pracowników może (lecz nie musi) wprowadzić regulamin pracy. Po trzecie zaś, w przypadku gdy pracodawca zatrudniający co najmniej 20 osób i mniej niż 50 pracowników jest zobligowany do wprowadzenia regulaminu pracy, jeżeli z wnioskiem o jego wprowadzenie wystąpiła zakładowa organizacja związkowa.
Regulamin pracy jest ustalany w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. Jeśli zaś u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa, pracodawca powinien przedstawić projekt regulaminu pracy każdej z nich. Kiedy natomiast u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy ustalany jest samodzielnie przez pracodawcę. Regulamin pracy, zgodnie z Kodeksem pracy, wchodzi w życie w ciągu 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.
Treść regulaminu pracy
Podmioty uczestniczące w procesie stanowienia regulaminu dysponują dużą swobodą uznania, która pozwala na uwzględnienie specyfiki konkretnego przedsiębiorstwa. Kodeks pracy zawiera katalog postanowień, które powinien zawierać regulamin pracy (nie jest to katalog zamknięty):
- organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.
- systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy.
- porę nocną.
- termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia.
- wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom.
- rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego.
- wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe.
- obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.
- przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.