Zbywalność prawa do dysponowania grobem

Prawo do grobu co do zasady powstaje poprzez zawarcie umowy z zarządem cmentarza. Zgodnie z obowiązującymi przepisami nie jest to prawo własności do grobu, a prawo do dysponowania grobem rozumiane jako udostępnienie miejsca do pochówku przez zarząd cmentarza określonej osobie i pobieranie od niej opłat z tego tytułu. Natomiast powstaje pytanie czy dysponent grobu może zbyć prawo do grobu na inną osobę, mimo iż w istocie nie stanowi jego własności? O tym poniżej.

Na gruncie obowiązujących przepisów prawnych istnieje możliwość zbywania praw do dysponowania grobem. Jednakże rozporządzenie prawem do grobu jest uzależnione od tego czy w grobie dokonano pierwszego pochówku. W tym zakresie warto wskazać, że prawo do grobu jest dwupostaciowe. W przypadku grobu pustego bowiem prawo do grobu ma charakter wyłącznie majątkowy. Po dokonaniu zaś pierwszego pochówku prawo do grobu ma zarówno charakter zarówno majątkowy jak i niematerialny.

Z uwagi na powyższe, prawo do grobu pustego, jako że ma charakter wyłącznie majątkowy, może podlegać zbyciu na inną osobę. Po dokonaniu pierwszego pochówku zaś prawo do grobu nie może podlegać zbyciu. Wtedy to bowiem dochodzi do pewnej transformacji tego prawa. Oprócz praw majątkowych bowiem pojawiają się prawa o charakterze niematerialnym ora osobistym. Jak podkreśla się w doktrynie w takim przypadku prawa o charakterze niematerialnym i osobistym  zaczynają dominować nad prawami o charakterze materialnym, z uwagi na ustanowienie ich prymatu przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym. Jako że prawa niematerialne oraz osobiste są niezbywalne i niedziedziczne, prawo do grobu
po dokonaniu pierwszego pochówku nie podlega rozporządzeniu.

Co jednak dzieje po śmierci dysponenta grobu, który zostaje pochowany w grobie? Otóż prawo do grobu to „rozlewa” się na członków jego rodziny enumeratywnie wymienionych w art. 10 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, a więc:

  1. Małżonek.
  2. Krewni zstępni.
  3. Krewni wstępni.
  4. Krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa.
  5. Powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.