Podstawowe informacje
Otrzymałeś korespondencję z sąd, w której to znajduje się wyrok nakazowy wydany w postępowaniu karnym, w którym to występowałeś jako oskarżony. Wtedy to zastanawiasz dlaczego wydano przeciwko tobie wyrok, w sytuacji kiedy nie odbyła jakakolwiek rozprawa w twojej sprawie. Otóż przepisy Kodeksu postępowania karnego, przy spełnieniu warunków ustawowych umożliwiają Sądowi wydanie takiego orzeczenia, które jest pewną propozycją zakończenia postępowania dla Oskarżonego. Co jednak jeśli nie zgadasz się z wyrokiem nakazowym? Czy od takiego orzeczenia przysługuje środek zaskarżenia?
Czym jest wyrok nakazowy i kiedy zachodzą podstawy do jego wydania?
Tak jak wskazaliśmy powyżej, wyrok nakazowy jest w pewien sposób propozycją zakończenia postępowania skierowaną do oskarżonego. Do jego wydania może dojść wówczas, gdy zostaną spełnione następujące warunki:
- W sprawie prowadzono dochodzenie.
- Możliwe jest orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200 000 zł (a więc w przypadku powstania podstawy do wyrzeczenia kary pozbawienia wolności, wydanie wyroku nakazowego będzie niemożliwe).
- Nastąpiło uznanie przez sąd (wyłącznie) na podstawie zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.
Mimo zaistnienia wyżej wymienionych przesłanek, wydanie wyroku nakazowego będzie niemożliwe:
- W sprawie z oskarżenia prywatnego.
- Jeśli oskarżony jest nieletni, głuchy, niemy lub niewidomy lub zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności, a ponadto zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny (a więc zachodzą przesłanki obrony obligatoryjnej).
Wyrok nakazowy jest wydawany przez sąd na posiedzeniu bez udziału stron. Na jego podstawie można orzec karę ograniczenia wolności lub grzywnę w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200 000 złotych, a także środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny.
Sprzeciw od wyroku nakazowego
Wyrok nakazowy doręcza się oskarżycielowi i pokrzywdzonemu, a oskarżonemu i jego obrońcy – wraz z odpisem aktu oskarżenia. Co w sytuacji, gdy otrzymamy wyrok nakazowy i się z nim nie zgadzamy?
Wtedy to przysługuje oskarżonemu (oraz oskarżycielowi, którym jest co do zasady prokurator) możliwość wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego w terminie 7 dni od jego doręczenia. W sprzeciwie od wyroku nakazowego nie jest wymagane wskazanie zarzutów ani uzasadnienia, przez co jest badany jest przez sąd wyłącznie pod kątem dochowania warunków formalny (m. in. czy został wniesiony w terminie). W przypadku braku zachowania warunków formalnych sprzeciw zostanie odrzucony zarządzeniem, na które przysługuje zażalenie.
Sprzeciw od wyroku nakazowego powinien zostać wniesiony do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. Jego skutkiem jest utrata mocy przez zaskarżony wyrok. Po przyjęciu sprzeciwu sąd wyznacza termin rozprawy, na której sprawę rozpoznaje się od początku. Sąd zaś nie jest związany treścią wyroku nakazowego, który utracił moc. Wskutek tego oskarżony zyskuje możliwość podjęcia obrony w sprawie.